Proizvodi sa zaštićenim geografskim poreklom su nešto najbolje što jedna zemlja može da ponudi domaćem i inostranom tržištu. Da bi proizvod dobio oznaku geografskog porekla potrebno je da se dugi niz godina proizvodi po tradicionalnoj tehnologiji i recepturi od kvalitetnih sirovina.
Institut za higijenu i tehnologiju mesa je prepoznat od strane Gradske uprave grad Pirot kao kompetentna institucija u čijoj se u Laboratoriji za biotehnološka istraživanja i kontrolu bezbednosti i kvaliteta namirnica više od 65 godina ispituje hrana kako za domaće, tako i za inostrana tržišta. U toku 2019. godine uspostavljena je saradnja na pripremi i realizaciji Projekta za dobijanje oznake geografskog porekla (imena porekla) „Pirotska peglana kobasica“. „Pirotska peglana kobasica“ je visokokvalitetni tradicionalni proizvod, koji je deo kulturnog i gastronomskog nasleđa pirotskog kraja. Proizvodi se jedino u pirotskom kraju, tokom zime, od najkvalitetnijeg kozjeg, junećeg i ovčijeg mesa, bez ikakve termičke obrade. Od začina sadrži beli luk i ljutu reckavu papriku, nema dodatih aditiva, konzervansa i masnoća. Glas o kobasici u obliku potkovice pročuo se i van granica naše zemlje i putuje po svetu, predstavljajući nas kao vrhunske proizvođače ove kobasice.
Izazovan zadatak zaštite proizvoda geografskog porekla (imena porekla) „Pirotska peglana kobasica“, poveren je timu stručnjaka iz Instituta na čelu sa dr Ivanom Branković Lazić, višim naučnim saradnikom, dr Jelenom Ćirić, višim naučnim saradnikom, dr Nenadom Parunovićem, naučnim savetnikom, dr Sašom Jankovićem, višim naučnim saradnikom, dr Tatjanom Baltić, višim naučnim saradnikom, dr Danijelom Vranić, višim naučnim saradnikom, dr Srđanom Stefanovićem, višim naučnim saradnikom, dr Mladenom Rašetom, naučnim saradnikom i dr Mirjanom Lukić, naučnim saradnikom, kao i Vesnom Lazarević, dipl. ing. rukovodiocem Fonda za razvoj poljoprivrede opštine Pirot kao i Udruženjem proizvođača Pirotske peglane kobasice, a sve to pod budnim okom direktora Instituta za higijenu i tehnologiju mesa dr Vesne Đorđević, naučnog savetnika.
Za potrebe ovog Projekta u Institutu za higijenu i tehnologiju mesa – Laboratoriji za biotehnološka istraživanja i kontrolu i bezbednosti i kvaliteta namirnica urađena su opsežna hemijska, senzorska i mikrobiološka ispitivanja.
U Projektu je dat detaljan opis tradicionalnog tehnološkog toka procesa proizvodnje, podaci o posebnim svojstvima i kvalitetu proizvoda i geografskom području u kome se proizvodi pirotska peglana kobasica. Stručnjaci iz Instituta su Zavodu za intelektualnu svojinu priložili Projekat u kome se nalazi Sertifikat o izvršenoj kontroli proizvoda. Dostavljeni su i podaci o uzročnoj vezi između posebnih svojstava i kvaliteta proizvoda, obeležavanja, pravima i obavezama korisnika imena porekla i količini proizvodnje u toku jedne godine, a sve u okvirima opisanog geografskog područja. Rezultat Projekta je upisivanje proizvoda „Pirotska peglana kobasica“ u Registar oznaka geografskog porekla pod br. 81 Zavoda za intelektualnu svojinu kao ime porekla za fermentisanu kobasicu na bazi junećeg, ovčijeg i kozijeg mesa prve i druge kategorije, u prvoj polovini 2022. godine.
I ovde posao sa zaštitom nije gotov. Direktorka Instituta za higijenu i tehnologiju mesa, dr Vesna Đorđević, ističe da sada treba raditi na zaštiti geografskog porekla „Pirotske peglane kobasice“ na međunarodnom nivou, što bi pirotskom kraju i našoj zemlji donelo jaču prisutnost na međunarodnoj turističkoj sceni.